تالاب هور العظیم

هور العظیم یا تالاب بزرگ هویزه (هور الهویزه)، بزرگ‌ترین هور (تالاب)های استان خوزستان و یکی از بزرگ‌ترین تالاب‌های داخلی ایران است که در غرب استان خوزستان در انتهای رود کرخه در منطقه مرزی دشت آزادگان قرار دارد.

این تالاب از آب‌های مازاد رود‌های کرخه، دویرچ و اروندرود تشکیل شده است. مساحت این تالاب که توسط اداره کل محیط زیست خوزستان مشخص شده حدود 118 هزار هکتار است که حدود یک سوم آن در ایران و مابقی آن در کشور عراق است. عمق این تالاب در سواحل کم ولی به تدریج در وسط آن به چند متر می‌رسد.

سراسر هور پوشیده از گیاهان کف‌زی مانند نِی، جگن (چولان)، لوئی، بردی، تیره تیزک است که هر قدر به داخل آن پیش می‌رویم، ارتفاع آن‌ها بیشتر شده به طوری که دید را محدود می‌سازند. در هور گونه‌هایی از گیاهان شناور مانند نیلوفر آبی نیز دیده می‌شود که ریشه در آب دارند و به صورت شناور در سطح یا بخشی از آب زندگی می‌کنند. در ساحل هور گیاهانی چون کاگله، کاهوی وحشی، سورمه صحرایی و … می‌رویند.

تنوع جانوران پستاندار در این تالاب محدود است اما با این وجود تأثیرات عمیقی بر روی ساختار زندگی انسانی دارند. از جمله پستانداران معروف کنارزی منطقه هور گاومیش است که به صورت اهلی زندگی می‌کند و بیشتر وقت خود را در نواحی ساحلی هور می‌گذراند. از سایر پستانداران هور می‌توان به گراز، سگ آبی و خفاش اشاره نمود. این تالاب از نظر حجم و نوع پرنده نیز بسیار قابل توجه است. هور الظعیم یکی از زیستگاه‌های حساس و مهم پرندگان مهاجر آبزی و بومی منطقه از جمله اردک‌ها، غار خاکستری، چنگر، انواع آبچلیک است. از گونه‌های کمیاب تالاب نیز می‌توان به میوه‌خوار، اکراس آفریقایی، عروس غاز، غاز پیشانی سفید کوچک و اردک مرمری اشاره نمود. در مجموع بیش از 12 گونه ماهی در هور زیست می‌کنند که برخی از آن‌ها عبارتند از بنی، عنزه، گطان، حمری، شلج، آمور، برزم، بیاح، کپور نقره‌ای.

وجود تالاب‌ در منطقه سبب می‌شود که میزان رطوبت در آن ناحیه افزایش یابد از این رو یکی از کارکردهای مهم هور العظیم، جلوگیری از اثرات مخرب طوفان شن و گرد و خاک است به طوری که تخریب گسترده این هور در ایران و عراق، سبب شده میزان وقوع طوفان‌های شن در سال‌های اخیر افزایش یابد. متأسفانه استان خوزستان در 3 سال اخیر با گرد و غبارهایی حدود 21 برابر استاندارد مواجه شده و هر از گاهی وقوع طوفان شن سبب مختل شدن زندگی مردم منطقه می‌شود.

منابع طبیعی هور العظیم از زمان جنگ ایران و عراق با تهدید روبرو بوده است. کمبود آب ناشی از احداث سد در مسیر رودخانه‌های منتهی به این تالاب، آسیب‌های قابل توجهی به این زیستگاه وارد کرده است. زیرمجموعه‌های شرکت ملی نفت ایران در این منطقه با جاده‌سازی غیرضروری، عدم رعایت عرض مورد توافق درباره جاده‌ها، دفع پسماندهای حاصل از حفاری چاه‌ها و پساب‌های تخلیه‌شده در تالاب، به محیط زیست این تالاب آسیب زده است.

حاشیه‌نشینان هور که مردمی عرب‌تبار می‌باشند، تا پیش از جنگ ایران و عراق در ده‌ها روستا و آبادی حاشیه هور با استفاده از این تالاب و آبزیان آن، اقتصاد خانواده‌های خویش را تأمین می‌کردند اما امروزه تقریباً تمام روستاهای مجاور هور به جز شهر رفیع، به طور کلی از بین رفته‌اند.

راه‌های متعددی برای دسترسی به این تالاب زیبا وجود دارد از جمله راه آسفالته سوسنگرد- بستان- چَزابِه- هویزه رفیع، همچنین راه آسفالته اهواز به سید خلف و طلائیه و راه شنی و نظامی پاسگاه‌های طبر به شط علی. جاده طبر- شط علی و جاده شرکت نفت، از دیگر راه‌های دسترسی جهت مشاهده این تالاب می‌باشد.

تالاب بامدژ

تالاب بامدژ یکی از تالاب‌های استان خوزستان است که در 40 کیلومتری شمال غربی اهواز در مجاورت روستاهای مزرعه، بامدژ، سادات طواهر، سید جاسم و همچنین سد شاوور، کانال توانا و خط آهن اهواز- اندیمشک قرار دارد.

این تالاب (هور) 4000 هکتار وسعت دارد و آب آن توسط رودخانه شاوور تأمین‌ می‌شود. همچنین بالا بودن سطح آب‌های زیرزمینی، سنگینی بافت خاک، فرو‌افتادگی منطقه، بارندگی و جریان‌های سیلابی زمستانه و آب‌های برگشتی از زمین‌های کشاورزی، از عوامل مهم پایداری این تالاب محسوب می‌شوند که در نهایت آب خروجی تالاب از شاخه‌ای به نام خارور عبور کرده و پس از گذر از کانال توانا، به رودخانه دز می‌ریزد. این تالاب از اوایل فروردین تا نیمه آبان ‌ماه کم آب می‌شود چرا که به دلیل بستن دریچه‌ها و آبگیری سد شاوور، آب ورودی تالاب کاهش پیدا کرده و پساب‌های کشاورزی ورودی به تالاب نیز توسط زهکش خارور از آن خارج شده و بخش‌های حاشیه آن خشک می‌گردد.

پوشش گیاهی منطقه دارای دو سیمای مشخص بهاره و پاییزه است. گیاهان یکساله و بیشتر گیاهان چندساله، در بهار رشد می‌کنند از این رو از ماه‌ اسفند تا اردیبهشت، این تالاب دارای سیمای مرتعی و سرسبز می‌باشند. گیاهان شورپسند تالاب نیز بیشتر در پاییز می‌رویند. در تالاب بامدژ 134 گونه گیاهی می‌رویند که از جمله آن‌ها می‌توان به خارشتر خزری، خارشتر ایرانی، ترنجبین، شیرین بیان، خارپنبه، شاه تره، گل گاوزبان، پونه، کُنار، تاج خروس، نی و گاگله اشاره نمود.

زیستگاه‌های جانوری تالاب بامدژ به دو زیستگاه اصلی آب و خشکی تقسیم می‌شود. پوشش گیاهی زیستگاه آبی که بخش اصلی تالاب را تشکیل می‌دهد، گیاهان نِی و لویی است که محیطی امن و مناسب برای استتار جانوران منطقه به خصوص پرندگان بومی، پرندگان جوجه‌آور و همچنین گراز محسوب می‌شود. بخش‌های میانی تالاب فاقد پوشش گیاهی است و بیشتر گیاهان شناور را در خود جای داده و محل مناسبی برای تغذیه و استراحت جانوران آبزی به ویژه پرندگان مهاجر به شمار می‌رود. از انواع پرندگان آبزی و کنار آبزی این منطقه می‌توان به انواع مرغابی‌سانان، آبچلیک، حواصیل، اردک سرسبز، اردک مرمری (از گونه‌های در معرض خطر تالاب)، عروس غاز، قو، باکلان و آنقوت اشاره کرد. در این تالاب جانوران دیگری همچون روباه، شغال، گرگ، کفتار، سمور، خفاش، خارپشت، شَنگ (یا سگ آبی؛ تنها پستاندار آبزی تالاب)، قورباغه، وزغ، لاک‌پشت خزری، لاک‌پشت لاک نرم، جَکوی، مار و انواع ماهی‌های آب شیرین مانند کپور، شیربت،، بنی، حمری و بیاح زندگی می‌کنند.

تالاب بامدژ به صورت یک مخزن طبیعی است که سیلاب‌های زمستانی دز و شاوور را ذخیره و به تدریج به رودخانه دز تخلیه می‌کند به همین دلیل نقش مهمی در کنترل وضعیت سیلابی و طغیانی رودخانه‌های دز و شاوور دارد.

دسترسی به تالاب بامدژ از طریق جاده اهواز- اندیمشک امکان‌پذیر است. در هنگام بازدید از این منطقه حفظ محیط زیست و احترام به حریم زندگی حیوانات اهمیت بسیاری دارد زیرا متأسفانه این تالاب در سال‌های اخیر به دلیل کاهش آب ورودی به تالاب، برداشت بی‌رویه و اضافه بر ظرفیت از منابع موجود در تالاب، ورود آلاینده‌های پساب‌های شهری و کشاورزی، تخریب، تصرف اراضی و زیر کشت بردن، در معرض تهدید و نابودی قرار گرفته است.

بندر گواتر

در منتهی الیه جنوب شرقی ایران، در آخرین نقطه مرزی آنجا که شهرستان چابهار به خط تماس با مرز پاکستان می رسد، بندری کوچک و قدیمی اما زرخیز به نام «گواتر» قرار گرفته که چندصباحی است برای سرمایه گذاران کشورمان نامی آشنا گشته است. گواتر’، تکه کوچکی از محدوده سیستان و بلوچستان واقع در منتهی الیه جنوب شرقی سرزمین زرخیز ایران اسلامی، چون گوهر بهشتی در ساحل دریای عمان می درخشد. گواتر برگوشه یی از گستره این خاک دوست داشتنی همچنان ایستاده است و خوش می درخشد.

پیرمردی از اهالی منطقه رونق گذشته گواتر را این چنین تصویر می کند: بعد از اسلام این سرزمین «مکران» نام گرفت که درحال حاضر منطقه جنوبی بلوچستان نیز به نام «مکران » معروف است. بندر گواتر درهمین مکان و درانتهای جاده فرعی مشرف به خلیج گواتر قرار گرفته است و صیادان در فصل صید در داخل کپرها به استراحت پرداخته و درزمان مناسب از شبانه روز دل به دریا می زنند تا تور خود را از ماهی های ذی قیمتی چون شیر و شوریده پرکنند. گواتر که در جنوب شرقی ایران، آخرین آبادی است هم اکنون به یکی از قطب های امیدبخش در افزایش صادرات غیرنفتی تبدیل شده است. گواتر یکی از زیبای ترین سواحل ایران زمین را به خود اختصاص داده ، جنگل های حرا از یک طرف، جز و مد زیبا از سوی دیگر و حرکت خرامان خرامان خرچنگ ها بی شمار بر ساحل شنی این خطه از چابهار زیبایی چندانی بخشیده است. گواتر به واسطه قرار گرفتن در مجاورت جنگل های حرا یکی از مناطق حفاظت شده محیط زیست به شمار می رود. در سمت ایران رودخانه باهوکلات و در سمت پاکستان رودخانه نهردشت به خلیج گواتر می‌ریزند. آغاز این خلیج در سمت خاوری دماغه جیوانی است و پایان آن در سمت باختر در نقطه‌ای به نام پسابندر است.

تنگ بستانک معروف به بهشت گمشده

منطقه حفاظت شده تنگ بستانک معروف به بهشت گمشده در فاصله ۱۲۰ کیلومتری شیراز در منطقه کامفیروز واقع گردیده است.

منطقه ای عمدتا با پوشش جنگلی و کوهستانی با میانگین ارتفاعی بین ۱۷۰۰ تا ۳۷۰۰ متر. دارای اقلیم ایرانی تورانی دارای تابستان های خشک و زمستان های بسیار سرد که با ریزش برف و یخبندان همراه می باشد. میانگین درجه حرارت منطقه بین ۱۴ – ۱۶ درجه و متوسط بارندگی آن ۴۷۹/۴۲ میلی متر می باشد.

تیپ اراضی منطقه بر اساس مساحت (هکتار) و درصد:
کوهها: ۱۱۶۴۸ هکتار با ۷۶/۱ درصد از کل منطقه
تپه ها: ۱۷۶۵ هکتار با ۱۶/۹ درصد از کل منطقه
فلاتها و تراسهای فوقانی: ۷۴۴ هکتار با ۴/۸۵ درصد از کل منطقه
دشتهای دامنه ای: ۳۰۷ هکتار با ۲ درصد از کل منطقه
واریزه های بادبزنی: ۹۸ هکتار با ۰/۶۴ درصد از کل منطقه
مسکونی: ۶۲ هکتار با ۰/۴ درصد از کل منطقه

جاذبه های اکوتوریستی:

وجود روستاهای زیبای جنوب تنگ بستانک مانند ساران و کهکرون با چشمه های زیبا و سابقه ای هزاران ساله از جاذبه های این منطقه می باشد. موقعیت جغرافیائی اثر طبیعی تنگ بستانک در مجموعه شبکه گردشگری محور شمال و شمال غرب استان و امکان ارتباط جاده‌ای که با یادمان های تاریخی تخت‌ جمشید، نقش رستم و پاسارگارد از یک طرف و چشم‌اندازهای طبیعی آبشارمارگون و تنگ براق از طرف دیگر، امتیاز ویژه‌ای برای بخش ایرانگردی و جهانگردی استان فارس است که در خور توجه و اهمیت می باشد.

   وضعیت اجتماعی منطقه:
زراعت: میزان سطح اراضی زیر کشت آبی و دیم در منطقه ۱۵۷۶ هکتار می باشد که ۱۲۲۷ هکتار به اراضی آبی و ۳۵۳ هکتار به اراضی دیم اختصاص دارد. زراعت آبی شامل: گندم، جو، لوبیا و شلتوک و ترکیب کشت دیم شامل: گندم، عدس، جو و نخود می باشد.

باغداری: بطور کلی میزان سطح اراضی باغی در منطقه ۳۶۷ هکتار می باشد که بالاترین میزان باغ آبی متعلق به روستای کهکران و کمترین مربوط به آب باد می باشد.

دامداری: دامداری در منطقه به صورت سنتی و به صورت نگهداری در کنار منازل مسکونی صورت می پذیرد. در منطقه ۴۰۰۵ راس گوسفند و بره، ۳۰۲۵ راس بز و بزغاله و ۴۹۴ راس گاو و گوساله وجود دارد.

 

 

 

 

 

 

 

 

باغ پرندگان کیش

باغ پرندگان کیش، یکی از زیبا ترین جاذبه های گردشگری این جزیره است. مراحل راه اندازی باغ پرندگان به وسعت 3 هکتار از سال1380 آغاز شد و هم اکنون روزانه 500 گردشگر از این باغ دیدن می کنند. باغ در دو قسمت جداگانه ، فضایی مناسب را برای نگهداری پرندگان فراهم کرده است. بازدیدکنندگان در اولین بخش با عبور از مسیرهای سبز و زیبا و توقف در کنار قفس ها، پرندگان مختلف را می بینند و با مطالعه مطالب درج شده بر روی هر قفس، اطلاعات جامع و مفیدی درباره زیستگاه، نوع تغذیه و ویژگی هر پرنده به دست می آورند.

دومین بخش محوطه ای است زیبا به مساحت حدود 2 هکتار که فضای مناسبی را برای پرواز آزادانه پرندگان فراهم کرده است.

در این باغ بیش از 55 گونه از پرندگان قاره های آسیا ، آفریقا و امریکا نگهداری می شوند. در برکه وسط باغ/ فلامینگوها، پلیکان های پاخاکستری و سفید درنای تاج دار، ایبیس، قوها و انواع لک لک های مارابو و سدلبیلد در محیطی کاملا طبیعی، مناظر کم نظیر و زیبایی را در برابر دید گردشگران قرار می دهد.

از دیگرگونه هایی که در باغ پرندگان کیش مشاهده می شود، می توان طاووس ها، انواع طوطی های سبز، کاسکو، کاکاتوآلبا، ماکائو، طاووسک ها، قرقاول چینی، پنگوئن های پاسیاه، توکان و مرغ شاخ دار را نام برد.

علاوه بر پرندگان مختلف، تمساح گاندو یا پوزه کوتاه، آهو و میمون نیز در این باغ نگهداری می شود.

آدرس: جزیره کیش، پارک دلفین

تلفن:[phone]

فاکس:[phone]

ساعات کار: همه روزه از ۱۸ الی ۲۰: