رباط نوسریزد

رباط نو سریزد که در شمالی ترین قسمت روستا واقعه، دارای یک پلان مستطیل شکل به ابعاد ۳۵ ×۲۰ متره که قدمتش به دوران صفویه بر میگرده . رباط نو ، عمدتاً از آجر ساخته شده. در بالای سردر ورودی رباط ،اطاقی در نظر گرفته شده که به عنوان دیده بانی کاربرد داشته و در وهله ی دوم به عنوان اعیانی نشین از آن استفاده می شده. پیرامون حیاط، رواق ها و اطاق هایی جهت استراحت افراد در نظر گرفته شده.این رباط با گذشت سالیان سال هنوز سالم و پابرجاست و امروزه به عنوان رستوران و سالن برگزاری مجالس کاربرد داره . رباط نو سریزد روبروی رباط کهنه سریزد، در انتهای مسیر اصلی روستا، مجاور مسجد جامع و آب انبار محله پایین واقع است. از آنجا که این رباط آجری نسبت به رباط کهنه روستا که سازه‌ای خشتی دارد از قدمت کمتری برخوردار و آن را رباط نو نامیده‌اند. بنای مذکور در قیاس با نمونه‌های مشابه، به لحاظ تعادل چهارسویه فضاها حول یک حیاط مرکزی، به نوعی تفاوت داشته و فضاهای خدماتی آن (اصطبل، انبار، بارانداز و …) همگی در جبهه جنوب غربی (در مقابل سردر ورودی) واقع شده و در سه جبهه دیگر حیاط، صفه‌ها و سکوهایی جهت نشستن ساخته شده است. رباط نو سریزد که دارای یک پلان مستطیل شکل به ابعاد m۳۵ ×۲۰ ، در شمالی ترین قسمت روستای سریزد واقع است . مربوط به دوران صفویه می‌باشد که عمدتاً از مصالح آجری ساخته شده است. در قسمت فوقانی ورودی رباط اطاقی در نظر گرفته شده است که دو کاربر را در خود جای داده ، در وهله ی اول فضا به عنوان دیده بانی عملکرد داشته و در وهله ی دوم به عنوان اعیانی نشین از آن استفاده می شده . در راهروی ورودی که به حیاط منتهی می گردد دو اتاق در طرفین راهرو در نظر گرفته شده است ، که این اطاق ها کنترل ورود و خروج کاروانیان را به عهده داشته است . پیرامون حیاط رواق هایی با عمق محدود و اطاق هایی جهت استراحت افراد در نظر گرفته شده و در فضای داخلی که به صورت مسقف می باشد ، محلی برای بستن شتر و اسب از آن استفاده می شده است . این رباط با گذشت سالیان سال هنوز سالم و پابرجا می باشد و می تواند عملکرد خوبی در قالب رستوران ، برگزاری مراسم سخنرانی ، سالن برگزاری نمایش و … را داشته باشد

امامزاده سید جلیل

بقعه امامزاده سید جلیل مربوط به دوره صفوی است و در شهرستان پاکدشت، بخش مرکزی، روستای فیلستان واقع شده و این اثر در تاریخ ۱ مهر ۱۳۸۲ با شمارهٔ ثبت ۱۰۳۱۰ به‌عنوان یکی از آثار ملی ایران به ثبت رسیده است.

یخچال طبیعی نراق

در شهر نراق یخچال طبیعی وجود دارد که به وسیله آن در فصل گرم سال یخ طبیعی تهیه می شد . این بنا با مصالحی از سنگ و شفته گل درست شده است ودارای سقف مخروطی شکل می باشد . در زمستان های سرد نراق متصدی یخچال وظیفه داشته هر شب آب را درون حوضچه کم عرض بیرون بنا قرار دهد تا منجمد شود . روز بعد یخ ها را شکسته و به درون چاه مخصوص درون یخچال می ریزد و برای عایق شدن مقداری کاه هم در فاصله بین یخ ها قرار می دهد این کار در طول مدت زمستان ادامه دارد تا مخزن پر شود . وقتی مخزن پر شد روی آن با کاه و پوشال پوشانده ومسدود می گردد . فشار حاصل از حجم یخ انباشته موجب می گردد کل مخزن به یک تکه یخ شفاف و بلور مانند تبدیل گردد .

کاروانسرای دولت آباد

کاروانسرای مجد الملک در روستای دولت آباد فراهان در استان مرکزی واقع شده است . کاروانسرای دولت آباد در بیش از یک قرن پیش ساخته شد. بانی این کاروانسرا میرزا حسین خان تفرشی بود که این کاروانسرا رابرای رفاه حال زائران کربلا احداث کرد و به این ترتیب مردم روستای دولت آباد از زائران پذیرایی میکردند. مصالح اصلی این کاروانسرا آجر وساروج است. دراین کاروانسرا اتاق های کوچک با آتشدان به همراه اصطبل هایی برای نگه داری حیوانات ساخته شده است .کاروانسرای دولت آبادی هشت ضلعی بوده و دارای دو ایوان بزرگ در جنوب و شمال با تزئینات آجر لعا بدار و کاشی و با آجر های خفته راسته است و درب چوبی بسیار قدیمی دارد که اخیرا” با حلب پوشید ه شده است. حیاط مرکزی این کا روانسرا در ابعاد 30*30 می باشد.

کاروانسرای شمس السلطنه

کاروانسرای شمس السلطنه یکی از زیبا ترین اماکن تاریخی شهر نراق است که در دوره قاجار احداث شده است . قدمت بنا به درستی مشخص نیست ولی بر اثر شواهد موجود بیش از 150 سال از ساخت آن می گذرد و بانی این اثر تاریخی فردی به نام حاج محمد نراقی معروف به حاجی خان است که طبق بررسی های بعمل آمده ایشان از رجال عهد قاجار و وضعیت مالی بالایی داشته است حاج محمد نراقی با توجه به اینکه شهر نراق در مسیر جاده ابریشم قرار داشت وبه یک شهر تجاری تبدیل شده بود،توانست برای کسب سود و منفعت از این مزیت شهر توسط یکی از کارگزاران خود در شهر نراق این مجموعه زیبا و دیدنی را به همراه خانه فعلی مرحوم تقی خان رئوفی احداث کند . در مجموعه بازار و کاروانسرا زیباترین آثار معماری عصر قاجار به چشم می خورد . درب های گره کاری شده مجموعه تاجر سرا که از زیبا ترین قسمتهای این بخش چشم هر بیننده ای را ساعت ها به خود مشغول کرده و به اعماق تاریخ و تمدن مردم این دیار می برد . مجموعه کاروانسرا از دوطبقه تشکیل شده است . طبقه اول محل نگهداری چار پایان و طبقه فوقانی به استراحتگاه تجار اختصاص داشته است . در جنب این مجموعه محل های خاصی برای نگهداری شتر کاروان ها وجود داشته که به اصطلاح محلی آنها را عصارخان می نامند . تعداد زیادی از مردم شهر نراق از راه خدمات رسانی به کاروانیان امرار معاش کرده و نقل است که در100 سال گذشته 15 عدد نانوایی در کار تهیه نان برای کاروان های تجاری فعال بوده اند و این خود بهترین شاهد بر رونق تجارت شهر نراق می باشد. این مجموعه شامل یک راسته بازار ، چهار سوق ، تاجر سرا و کاروانسرا می باشد . طول تقریبی بازار 200 متر و در جهت خیابان اصلی شهر شرقی ، غربی احداث شده است . مصالح این بنا عمدتا آجر و سنگ و در برخی جا ها از خشت خام می باشد . در سقف راسته بازار و چهار سوق کاشی کاری معقلی و رسمی بنده به چشم می خورد . طاق چار سوق دارای شمسه با کاشی هایی به رنگ فیروزه و سرمه ایی است . بخش تاجر سرای بازار را سرای معاون الممالک می نامند معمولا بهترین نقطه تجاری یک بازار به عنوان حجره اصلی متعلق به رئیس التجار بود تا هر رهگذری از این طریق رتبه و جایگاه تجار را دریابد از بخش های دیدنی این مجموعه وجود درب های بسیار زیبا و گره کاری شده می باشد که نشان از اوج هنر استادکاران نجار نراقی است . این درب ها نیاز به توجه و مراقبت شدید دارد که متاسفانه در راسته بازار کاملا از بین رفته و در تاجر سرا هم بخش زیادی از آن در معرض تهدید و خطر پوسیدگی و تخریب است . این بازار در جوار خود یک آب انبارهم دارد که به آب انبار بازار معروف است و به نظر می رسد همزمان با ساخت بازار احداث شده باشد که متاسفانه در حال حاضر مخزن آن تخریب و با خاک پر شده است . و تنها از آن سر دربی به جای مانده که آن هم بر اثر بی توجهی آسیب های زیادی دیده است . مجموعه بازار و کاروانسرای شمس السلطنه به شماره 1645 در فهرست اثار ملی به ثبت رسیده است